Chẩn đoán và điều trị ho mạn tính

Ho là một trong những triệu chứng thường xuyên nhất mà bệnh nhân phải đi khám. Ho mạn tính, thường được xác định bằng thời gian ho (≥8 tuần ở người lớn và ≥4 tuần ở trẻ em), là một thách thức lâm sàng lớn đối với cả bệnh nhân và bác sĩ lâm sàng. Bệnh nhân bị ho mạn tính gặp phải nhiều vấn đề trong cuộc sống, bao gồm lo lắng về sức khỏe, mệt mỏi, trầm cảm, tiểu không tự chủ, và thậm chí bị cô lập với xã hội. Do đại dịch COVID-19 gần đây, ho mạn tính được nhận thức là có vấn đề hơn, gây ra cảm giác lo lắng và cô lập ở bệnh nhân.
Bước đột phá đầu tiên trong quản lý lâm sàng đối với ho là sự phát triển của một quy trình chẩn đoán theo giải phẫu dựa trên sự giải phẫu thần kinh của các con đường thần kinh phế vị điều hòa phản xạ ho. Cách tiếp cận này đã dẫn đến sự cải thiện ở nhiều bệnh nhân bị ho mạn tính trong vài thập kỷ qua. Tuy nhiên, nó cũng trở nên rõ ràng rằng cách tiếp cận có hệ thống không phải lúc nào cũng thành công. Trong một tỷ lệ đáng kể bệnh nhân đến khám tại các phòng khám ho, ho vẫn không giải thích được hoặc kháng trị với các nỗ lực chẩn đoán và điều trị. Trong khi đó, ho thường tự thuyên giảm, cũng có thể giảm dần, gây khó khăn cho việc phân biệt các đáp ứng lâm sàng thực sự với thuyên giảm tự phát, hoặc để xác định căn nguyên. Ngoài ra, các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên cho thấy tác dụng của giả dược có thể là đáng kể ngay cả trong trường hợp ho mạn tính kháng trị. Cùng với nhau, những yếu tố này góp phần vào sự phức tạp của ho mạn tính trong thực hành lâm sàng và đôi khi dẫn đến việc sử dụng quá mức các xét nghiệm chẩn đoán và thuốc điều trị khác nhau. Tình trạng này, cùng với những tiến bộ gần đây trong sinh lý bệnh ho, đã thúc đẩy sự thay đổi quan điểm về sinh lý bệnh của ho mạn tính, mà hiện nay được gọi là hội chứng quá mạn ho (CHS: cough hypersensitivity syndrome).
Nghiên cứu về ho mạn tính đang phát triển nhanh chóng, và khái niệm CHS ngày càng được đưa vào thực hành lâm sàng. Các thử nghiệm lâm sàng gần đây sử dụng chất đối kháng thụ thể P2X3 đã xác nhận rằng sinh lý thần kinh khác thường là một yếu tố sinh lý bệnh chính trong ho kháng trị mạn tính và ho không giải thích được, và nhiều loại thuốc mới hơn dự kiến sẽ ra mắt trong vài năm tới. Với việc đưa ra khái niệm về các đặc điểm có thể điều trị được, Lực lượng đặc nhiệm của Hiệp hội Hô hấp Châu Âu (European Respiratory Society Taskforce) đã đề xuất một phương pháp tiếp cận lâm sàng được sửa đổi cho ho mạn tính, bằng cách xem nó như một thực thể lâm sàng riêng biệt được đặc trưng bởi quá mạn cảm phế vị, thay vì là hậu quả của các bệnh khác; mục đích là xác định các đặc điểm có thể điều trị được trong ho mạn tính. Tuy nhiên, cũng có nhiều quan điểm khác nhau và cuộc thảo luận đang diễn ra về cách tiếp cận bệnh nhân tốt nhất, hoặc thậm chí cách định nghĩa ho mạn tính. Cuốn sách này thừa nhận những khác biệt như vậy trong quan điểm và cái nhìn riêng của tác giả được trình bày trong mỗi chương.
Cuốn sách này giới thiệu những quan điểm gần đây về các chủ đề lâm sàng khác nhau liên quan đến ho mạn tính và cung cấp hướng dẫn thực hành cho các bác sĩ lâm sàng. Do tính chất phức tạp của ho mạn tính, lý tưởng nhất là hướng dẫn lâm sàng dựa trên bằng chứng khoa học mạnh mẽ như các thử nghiệm nghiêm ngặt có đối chứng với giả dược. Tuy nhiên, vẫn không có nhiều thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng trong ho mạn tính, điều mà chúng tôi cho rằng một phần liên quan đến quan điểm thông thường rằng ho là hậu quả của các bệnh mạn tính khác. Về vấn đề này, chúng tôi đã cố gắng kết hợp bằng chứng khoa học với kinh nghiệm lâm sàng trong mỗi chương.
Cuối cùng, chúng tôi tự hào rằng tất cả các chương đều được viết bởi các chuyên gia hàng đầu trong nghiên cứu và thực hành về ho và biết ơn họ đã chia sẻ kinh nghiệm lâm sàng và kiến thức khoa học của họ. Cuốn sách này sẽ không thể thực hiện được nếu không có sự tham gia của họ.

Woo-Jung Song

Sang Heon Cho