Opioids gây buồn nôn và nôn – chúng ta có nên cố gắng ngăn chặn nó?

Một trong những yêu cầu tôi hay gặp khi cho dùng opioid là chống nôn cho bệnh nhân. Chống nôn khi tiêm opioid giúp ta có thời gian đi đâu đó để làm gì khác thú vị hơn. Nhưng chúng có tác dụng không? Hãy xem 1 số nghiên cứu

Nghiên cứu thử nghiệm có đối chứng ngẫu nhiên 214 bệnh nhân cấp cứu dùng morphine tĩnh mạch, chia thành nhóm ngẫu nhiên dùng metoclopramide 10mg IV hoặc giả dược trước khi dùng morphine. 1,9% nhóm giả dược nôn so với 5,4% ở nhóm metoclopramide (p = 0,0009). Vâng – nôn nhiều hơn trong nhóm metoclopramide!

Bradshaw M, Sen A. Use of a prophylactic antiemetic with morphine in acute pain: randomised controlled trial. Emergency medicine journal : EMJ. 23(3):210-3. 2006. PMID: 16498159 [free open access]

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2464411/

Lại 1 nghiên cứu lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên RCT của 259 bệnh nhân cấp cứu có dùng morphine do đau, so sánh metoclopramide với giả dược. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về buồn nôn và nôn giữa các nhóm (1,6% với metoclopramide và 3,7% với giả dược).

Simpson PM, Bendall JC, Middleton PM. Review article: Prophylactic metoclopramide for patients receiving intravenous morphine in the emergency setting: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Emergency medicine Australasia : EMA. 23(4):452-7. 2011. PMID: 21824312

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21824312

Đây là nghiên cứu phân tích liệu metoclopramide có giúp dự phòng nôn do opioid hay không. Kết luận là không có sự khác biệt giữa metoclopramide và giả dược.

Theo như tôi biết, không có nghiên cứu dùng ondansetron dự phòng.

Sussman G, Shurman J, Creed MR. Intravenous ondansetron for the control of opioid-induced nausea and vomiting. International S3AA3013 Study Group. Clinical therapeutics. 21(7):1216-27. 1999. PMID: 10463519

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10463519

Nghiên cứu này có cách tiếp cận khác: nó phải chờ đến khi buồn nôn xuất hiện trước rồi cố gắng điều trị nó. Đây là một thử nghiệm ngẫu nhiên, mù đôi, so sánh ondansetron 8mg và ondansetron 16mg IV với giả dược ở những bệnh nhân bị buồn nôn sau khi được cho uống opioid. Trong số 2574 bệnh nhân dùng thuốc opioid, 520 xuất hiện buồn nôn / nôn và do đó được đưa vào nghiên cứu. ondansetron tốt hơn đáng kể so với giả dược (45,7% với giả dược, 62,3% với 8mg, và 68,7% với 16mg).

Điểm mấu chốt: Nôn sau dùng opioid iv rất hiếm ở những nghiên cứu này và không cách gì ngăn nó xảy ra. Nếu có chỉ cần cho ondasetron là đủ