Các vấn đề về sét và điện

Khi đang chơi Golf. Bạn chợt nghe thấy tiếng sấm sét.

Điều nào sau đây đúng:

A. Nếu bạn nghe thấy tiếng sét, sét có thể đánh ngay cả khi bầu trời đang quang đãng

B. Khi có sét, không có nào an toàn nếu bạn đang ở ngoài ngôi nhà của bạn – kể cả dưới gốc cây

C. 1 nhà kho hoặc hang động có tác dụng bảo vệ tương tự ngôi nhà của bạn

D. Khi bạn ngồi trong xe, lốp cao su giúp bạn tránh sét

ANSWERS

A. Đúng. Sét có thể đánh từ đám mây cách đó hơn chục km. Khi bạn nghe thấy tiếng sét tức là có nguy cơ bạn sẽ bị sét đánh dù chỗ bạn đứng trời đang quang đãng

B. đúng. Nếu bạn ở bên ngoài, không có nơi nào an toàn.

C. sai. Nếu bạn ở trong nhà, tránh xa cửa sổ, nguồn nước, nguồn điện.

D. sai. Cao su cách điện nhưng vẫn có kim loại xung quanh nó.

SÉT VÀ ĐIỆN

Cảm giác mái tóc của bạn dựng đứng trên đầu là điều cho thấy sét sắp đánh. Bạn cũng có thể nghe thấy những âm thanh rít, cao độ hoặc quầng sáng màu xanh quanh các vật kim loại. Điều đó cho thấy đang có tích tụ điện

Nhanh chóng rời khỏi khu vực đó nếu có thể. Bạn chỉ nên đi bộ chậm, đừng bao giờ chạy, hãy cúi đầu xuống và tay chạm đất như thể bạn đang nhặt những quả bóng, gót bàn chân này và mũi bàn chân kia chạm nhau. Điều này sẽ làm dòng điện chạy qua cơ thể bạn xuống đất. Kỹ thuật này thực sự có lợi như nào còn là vấn đề tranh cãi

Nếu bạn bị sét đánh, một lượng điện lớn sẽ truyền qua cơ thể bạn. Điều này có thể đốt cháy da thịt, làm tổn thương dây thần kinh và thậm chí gây ngừng tim. Tối thiểu cũng là để lại các vết bỏng nặng và sâu. Nếu bạn đeo kim loại, có thể bỏng nặng tại vị trí đeo nó do sức nóng từ đó

Một điều khác sau khi bạn bị sét đánh là quần áo văng tung tóe do những luồng không khí đột ngột, mạnh mẽ sẽ đánh bay quần áo của bạn, gây gãy xương và thủng màng nhĩ

Sau khi sét đánh bạn có thể bị choáng. Ngoài bỏng và tổn thương cơ xương, sét có thể gây ra:

• Mù tạm thời do ánh sáng của sét

• Điếc tạm thời do tiếng nổ

• mất trí nhớ

• Nhức đầu dữ dội

Sét có thể đánh trong 1 cơn bão hoặc 1 ngày nắng

Nếu ai đó bị sét đánh hoặc bị điện giật dưới bất kỳ hình thức nào và không có dấu hiệu của sự sống, hãy gọi trợ giúp và bắt đầu ép tim. Dòng điện từ sét đánh hết gần như ngay lập tức nên không có nguy cơ gì khi bạn chạm vào nạn nhân. Nhưng nếu nạn nhân bị điện giật hoặc điện giật khi đang nằm vị trí có vũng nước, cần ngắt nguồn điện hoặc dùng thanh gỗ di chuyển nạn nhân ra khỏi vũng nước. Tuy nhiên nên tìm cách ngắt nguồn điện.

Nếu có máy sốc điện tự động xung quanh, hãy sử dụng nó. Nếu nạn nhân bất tỉnh nhưng thở và còn mạch đập, nếu không thể giúp gì hãy để nạn nhân nằm yên. Có thể có gãy xương và khi bạn di chuyển sẽ làm tổn thương nặng thêm

Nếu nạn nhân còn tỉnh, đánh giá sẽ dễ hơn. Cố gắng trấn an nếu nạn nhân có kích động. Nẹp vị trí xương gãy và đưa tới viện

BỎNG NHIỆT

Đa số cơ quan quan trọng của bạn hoạt động hiệu quả nhất ở 37 độ C. do đó cơ thể bạn liên tục hoạt động để duy trì ngưỡng nhiệt này. Nếu cơ chế điều chỉnh nó bị quá tải, bạn không khắc phục có thể xuất hiện vấn đề đe dọa tính mạng

Để làm mát cơ thể, các mạch máu của bạn giãn ra, đưa máu ấm tới gần da để trao đổi nhiệt vào không khí. Bạn cũng tiết ra mồ hôi, làm nó bay hơi, mát da của bạn để giúp thải nhiệt nhanh hơn một chút

Các vấn đề liên quan đến nhiệt độ, từ cảm giác hơi nóng tới kiệt sức do say nắng đều quy vào tăng thân nhiệt. Nếu bạn không giải quyết hoặc chờ đợi quá lâu, quá trình có thể trở thành một vòng xoáy tử thần không thể đảo ngược.

DỰ PHÒNG

Mặc quần áo rộng, thoáng và đội mũ rộng vành. Làm việc nặng ngoài trời trước 10h sáng và sau 4h chiều, nghỉ giải lao thường xuyên trong bóng râm.

Uống vài cốc nước mỗi giờ vì mất nước làm tăng thân nhiệt nặng hơn. Tránh đồ uống có nhiều caffeine, đồ uống có đường và rượu. Nếu bạn lao động ngoài trời, bạn cần uống 1 hoặc 2 cốc nước mỗi giờ. Uống đồ không có đá lạnh. Đồ uống lạnh gây co thắt dạ dày. Nếu bạn uống nước, hãy thêm 1 muỗng café muối vào vài lit đầu tiên mỗi ngày

Nếu bạn ở bên trong phòng không có điều hòa, hãy mở cửa sổ và sử dụng quạt. Thông gió tốt là điều cần thiết. Tuy nhiên, khi nhiệt độ lên cao, mặc dù quạt có thể khiến bạn cảm thấy thoải mái hơn, nhưng chúng không thể làm mát nhiệt độ cơ thể của bạn. Có ba cách quạt có thể làm mát bạn: bằng cách làm bay hơi mồ hôi, di chuyển không khí nóng hoặc hướng khí lạnh vào. Khi nhiệt độ quá nóng, quạt chỉ di chuyển không khí nóng xung quanh và mồ hôi bay hơi không đủ để làm mát bạn đến nhiệt độ an toàn. Ngoài ra, độ ẩm cao có thể khiến mồ hôi khó bay hơi. Nhiệt độ cao và độ ẩm cao có thể đặc biệt nguy hiểm đối với những người có cơ thể không thích nghi tốt với nhiệt độ, kể cả người già, trẻ nhỏ và 1 số người mắc bệnh mạn tính. Thay vì quạt, hãy tắm vòi hoa sen nước mát. Hoặc lấy 1 bát đá lạnh để trước quạt giúp làm mát không khí thổi vào bạn

QUÁ NÓNG

Kiệt sức do nhiệt xảy ra khi cơ thể bạn không còn khả năng làm mát nhiệt độ trung tâm. Trừ khi bạn ngừng tạo thêm nhiệt bên trong (vận động) và làm mát bên ngoài, bạn có thể bị say nắng. Trong thực tế, các cơ chế điều hòa thân nhiệt của bạn đã trở nên cạn kiệt đến nỗi nhiệt độ trung tâm của bạn đã bắt đầu quá nóng

DẤU HIỆU CẢNH BÁO

Kiệt sức do nhiệt có thể:

• đột nhiên vã lượng lớn mồ hôi
• chuột rút
• run cơ
• chóng mặt
• đau đầu
• lú lẫn
• da tái
• huyết áp thấp
• mạch > 100
• mạch nẩy yếu
• ngất
• nôn hoặc buồn nôn
• da lạnh khi sờ vào

Xử trí

Nếu bạn nghĩ mình sắp kiệt sức vì nóng, hãy ngừng làm việc ngay. Hãy để cơ chế điều hòa nhiệt của cơ thể hoạt động

Tìm nơi có bóng mát và nằm xuống. uống nước. Những người say nắng luôn mất nước. nước làm bạn mát và hệ tuần hoàn hoạt động hiệu quả hơn giúp bạn làm mát tốt hơn

SỐC NHIỆT

Đây là tình trạng cấp cứu đe dọa tính mạng. hệ thống làm mát cơ thể bạn không thể hoạt động hiệu quả.

Đầu mối

Cơ quan đầu tiên tổn thương do sốc nhiệt là não. Do đó triệu chứng sốc nhiệt liên quan tới chức năng não:

• kích động
• lú lẫn
• ảo giác
• mất định hướng
• co giật
• hôn mê

các triệu chứng không liên quan tới não như đỏ da, đau đầu nặng, không vã mồ hôi, mạch nhanh, thở nhanh

xử trí

gọi 911 ngay lập tức. Đừng bao giờ chờ đợi sốc nhiệt sẽ ổn thậm chí cả khi bạn bù đủ nước và làm mát, vì sẽ tiến triển tổn thương đa cơ quan

tới khi xe cấp cứu đến, làm mát bệnh nhân bằng mọi cách. Nếu họ có thể đi lại, cho họ vào phòng điều hòa, nằm xuống. cởi áo ngoài, cho tắm nước mát. Nếu mất ý thức, tránh nằm nghiêng để lưỡi không chèn ép đường thở

nếu cấp cứu không đến được, làm mát bệnh nhân bằng mọi cách nhanh nhất có thể, có thể đổ nước lên người. nếu bạn có thể truyền dịch tĩnh mạch, hãy bắt đầu truyền. ngoài ra:

• nếu bạn có đá lạnh, đặt nó lên trên vùng háng, nách và dưới cổ bệnh nhân, đặt mảnh vải mỏng dưới đá lạnh và trên da
• nên cho nằm ngâm bồn tắm hoặc nước đá lạnh. Nếu ngưng tim cần tiến hành CPR.

LẠNH QUÁ MỨC

Các vấn đề liên quan đến lạnh có thể dẫn tới các triệu chứng từ nhẹ đến đe dọa tính mạng. Và khi bạn lạnh, cũng giống như khi bạn nóng cần chú ý tránh mất nước. Bù đủ nước giúp tuần hoàn lưu thông hiệu quả hơn trong việc điều chỉnh nhiệt độ trung tâm của bạn. Nhưng vì bạn không vã mồ hôi khi lạnh nên nhu cầu bù dịch dễ bị quên hơn.

DỰ PHÒNG

Để ngăn hạ thân nhiệt, ngồi tránh gió và giữ khô. Uống nước ấm, đồ uống không chứa caffein. Ăn nhiều đồ ăn nhẹ, cơ thể bạn vì để giữ ấm sẽ làm cạn kiệt carbohydrate của cơ thể. Nên bạn cần ăn vào để tạo thêm năng lượng

Bây giờ, đây là những gì không nên làm:

• Đừng uống rượu. rượu làm giãn mạch máu bề mặt da bạn. bạn có thể cảm thấy ấm nhưng tim, gan và thận bạn không thấy vậy. kết hợp rượu với nước lạnh là vũ khí giết người
• Đừng chà xát vào da bạn để làm ấm. Nó tương tự như cách rượu lam giãn các mạch máu nông bề mặt da
• Nếu bạn trong nhà, đừng đốt lửa hay bật lò sưởi mà phòng kín không thoáng khí. Bất kỳ vật liệu cháy nào như gỗ, giấy, gas, dầu đều có thể tạo khí CO có thể gây ngộ độc và giết bạn

HẠ THÂN NHIỆT NHẸ

Hạ thân nhiệt nhẹ xảy ra khi cơ thể bạn cần duy trì nhiệt độ trung tâm. Nếu bạn không giúp đỡ cơ thể, việc duy trì thân nhiệt trung tâm sẽ mệt mỏi và không hiệu quả

Hạ thân nhiệt nhẹ có thể gây:

• Run rẩy
• Lú lẫn
• Hay quên
• Nhịp tim nhanh

Xử trí

Mặc thêm áo, ở chỗ khô thoáng. Uống nước ấm. ăn gì đó. Cơ thể bạn cần có năng lượng để sinh nhiệt

HẠ THÂN NHIỆT VỪA

Cơ thể của bạn đang cố giữ thân nhiệt trung tâm ở ngưỡng sinh lý. Nhưng khi các cơ chế này trục trặc, bạn sẽ bị rùng mình khi hạ thân nhiệt vừa phải, bạn sẽ trở nên bối trối, thậm chí bắt đầu cởi bỏ quần áo vì bạn nghĩ bạn đang nóng

(đó là một phản ứng kỳ lạ đối với việc hạ thân nhiệt được gọi là cởi quần áo nghịch lý). Nhịp tim của bạn có thể chậm lại và trở nên bất thường. Bạn có nguy cơ bị rối loạn nhịp tim đe dọa tính mạng.

Xử trí

Làm như trường hợp hạ thân nhiệt nhẹ. Nên có đệm sưởi đặt dưới cánh tay của bạn.

Khi nhiệt độ cơ thể lạnh, trái tim trở nên rất nhạy cảm và có thể xuất hiện loạn nhịp nguy hiểm

Nếu bạn đang trở lạnh thực sự, không có cách nào sưởi ấm. 2 hoặc 3 người nên nằm dưới chăn, cởi quần áo và ôm lấy nhau (Da chạm da).

HẠ THÂN NHIỆT NẶNG

Khi bạn hạ thân nhiệt nặng, cơ thể không thể duy trì thân nhiệt trung tâm. Các cơ quan nội tạng sẽ lạnh, tim sẽ trở nên nhạy cảm. kích thích nhỏ có thể gây loạn nhịp dẫn tới tử vong

1 người hạ thân nhiệt nặng mất ý thức sẽ rất khó tỉnh lại. mạch yếu và thở ngày càng nhanh nông

Xử trí

Một trong những mấu chốt để xử trí 1 người bất tỉnh do hạ thân nhiệt là dùng các biện pháp làm ấm như truyền dịch tĩnh mạch ấm, chăn điện, giữ ấm bản thân

Cước – tổn thương do lạnh

Khi dịch trong da, mỡ dưới da và cơ bị đóng băng, các tế bào sẽ mất nước và chết, các mạch máu bị tổn thương. Tùy mức độ mà có thể dẫn tới phồng rộp. bong tróc da chết, tổn thương mô sâu và hoại tử

Trước khi điều trị, hãy cởi bỏ bất kỳ đồ trang sức hoặc quần áo, ngâm mình vào nước ấm. các mô sẽ tan ra trong vòng mười lăm đến ba mươi phút. Nếu bạn không có nhiệt kế, bạn có thể kiểm tra xem nước có quá nóng hay không bằng cách để bàn tay bị lạnh của bạn ở đó. Thật nhẹ nhàng với mô bị hỏng. để vùng bị thương khô thoáng, lau khô bằng khăn

Vùng bị lạnh sưng, nổi bỏng nước lớn và đau dữ dội. đừng chích chúng trừ khi nó bị rò rỉ dịch ra. Vì nó là môi trường vô trùng và giúp bạn tránh nguy cơ nhiễm trùng.

Sau khi làm ấm vùng bị đóng băng, băng vết thương: lấy một miếng gạc, phủ 1 mặt bằng mỡ kháng sinh. Silvadene (1 phần trăm bạc sulfadiazine) là lựa chọn tốt. Neosporin (hoặc một loại kháng sinh khác), gentamicin và bacitracin là những lựa chọn thay thế. Đừng băng chặt ảnh hưởng tới lưu lượng máu tới ngón tay, ngón chân. Nếu vùng bị tổn thương sưng lên, giữ cho vùng bị thương ngang mức tim trở lên

Bạn có thể thử aspirin hoặc ibuprofen (Advil, Motrin) để giảm đau: chúng làm giảm viêm và tăng lưu thông máu một chút. Đừng hút thuốc, hút thuốc làm co mạch máu. Bắt đầu dùng kháng sinh nếu có