Tình Huống Khó Khăn: Đánh Gía Và Điều Trị Gãy Xương Sườn

MICHAEL GOTTLIEB, MD, RDMS

Gãy xương sườn có thể liên quan đến chấn thương trực tiếp, cũng như các nguyên nhân trông có vẻ lành tính hơn (ví dụ ho quá nhiều). Gãy xương nên được nghi ngờ ở bất kỳ bệnh nhân nào đau khu trú, ấn đau, hoặc tiếng lạo xạo khi ấn một hoặc nhiều xương sườn. X quang thường quy sẽ bỏ lỡ hơn 50% trường hợp gãy xương sườn. Mặc dù vậy, gãy xương sườn đơn thuần có ý nghĩa lâm sàng tối thiểu miễn là các khía cạnh sau đây được giải quyết.

Hậu quả quan trọng nhất của gãy xương sườn là khả năng gây các thương tổn kèm theo. Cần phải đánh giá cẩn thận đụng dập phổi, tràn khí màng phổi, tràn máu màng phổi, và các tổn thương trong ổ bụng. Hầu hết đều có thể được xác định trên X quang ngực ban đầu, nhưng trong một số trường hợp, có thể cần phải chụp CT ngực (computed tomography – CT) hoặc siêu âm (ultrasound – US) để bổ sung cho chẩn đoán hình ảnh ban đầu. X quang đơn thuần có lợi ích tối thiểu. Gãy xương có thể rất đau đớn, có thể gây trở ngại cho việc thông khí thích hợp do phải đặt nẹp, dẫn tới hậu quả là xẹp phổi và viêm phổi.

Cố định lồng ngực bằng băng dính không còn được khuyến cáo vì nó sẽ làm giảm thông khí. Đau do gãy xương sườn có thể khó xử trí. Thông thường, cần có sự kết hợp của các thuốc kháng viêm non – steroid và các opioid sử dụng kéo dài cùng với phế dung kế thúc đẩy để ngăn ngừa xẹp phổi. Dùng Lidocaine trực tiếp trên ổ gãy cũng là một biện pháp hữu ích. Đối với những bệnh nhân cần liều giảm đau đáng kể hoặc những người có chống chỉ định, phong bế dây thần kinh liên sườn hoặc gây tê ngoài màng ngoài cứng có thể được sử dụng.

Một ngoại lệ đối với các khuyến cáo trên là sự xuất hiện của mảng sườn di động. Mảng sườn di động được định nghĩa là xương sườn phải bị gãy hai nơi trên một cung xương và trên ba xương sườn kế tiếp nhau, có thể được xác định bởi sự di chuyển nghịch thường vào bên trong của phần ngực tổn thương khi hít vào. Những bệnh nhân này nên được theo dõi sát với ngưỡng thấp để đặt nội khí quản và thông khí cơ học khi khó thở.

Hầu hết các trường hợp gãy xương sẽ lành hoàn toàn trong vòng 3 đến 6 tuần. Những bệnh nhân gãy nhiều xương sườn, có bệnh phổi có trước đó, hoặc tuổi cao nên được xem xét nhập viện trong 24 đến 48 giờ.

KEY POINTS 

• Hãy chắc chắn đánh giá các biến chứng thường gặp của gãy xương sườn, chẳng hạn như đụng dập phổi, tràn khí màng phổi, tràn máu màng phổi, và thương tổn trong ổ bụng.
• Đảm bảo kiểm soát đau thích hợp.
• Khuyến khích dùng phế dung kế thúc đẩy.
• Xem xét chỉ định nhập viện đối với người lớn tuổi, bệnh nhân mắc bệnh phổi trước đó và những người gãy nhiều xương sườn.