Đừng Bỏ Sót Những Tổn Thương Nghiêm Trọng Vì Bạn Không Khai Thác Được Bệnh  Sử!

MICHAEL IACONO, MD, MS AND TRACY LEIGH LEGROS, MD, PHD

Các tổn thương do lặn có thể có nhiều biểu hiện rất khác nhau khiến việc nhận biết trở nên khó khăn. Tất cả bệnh nhân cần được hỏi về các hoạt động giải trí của họ. Hỏi bệnh sử là điều tối quan trọng liên quan đến tất cả các hoạt động lặn. Các loại chấn thương phổ biến nhất nên là trọng tâm trong nghiên cứu: chấn thương khí áp, Pulmonary overpressurization syndromes và bệnh giảm áp (Decompression sickness – DCS).

CHẤN THƯƠNG KHÍ ÁP

Chấn thương khí áp là thương tổn phát sinh do không có khả năng cân bằng áp suất. Các khoang lấp đầy khí rất dễ bị chấn thương khí áp. Chấn thương khí áp là một mối nguy hiểm thường trực đối với thợ lặn có sử dụng bình dưỡng khí, thợ lặn tự do, phi công, và hành khách đi máy bay (Bảng 127.1 và 127.2).

BẢNG 127.1 BAROTRAUMA OF DESCENT

BẢNG 127.2 BAROTRAUMA OF ASCENT

HỘI CHỨNG TỔN THƯƠNG PHỔI DO KHÍ ÁP

Những tổn thương này là kết quả của áp lực quá cao khi đi lên, dẫn tới chấn thương khí áp của phổi và thoát khí. Thuyên tắc khí động mạch (Arterial gas embolism – AGE) là tổn thương gây tử vong hàng đầu và chỉ đứng sau chết đuối là nguyên nhân gây tử vong cho thợ lặn. Nguyên nhân phổ biến nhất là nín thở khi trồi lên (Bảng 127.3).

BẢNG 127.3 HỘI CHỨNG TỔN THƯƠNG PHỔI DO KHÍ ÁP

BỆNH GỈAM ÁP (DCS)

DCS (“the bends”) là một loại bệnh giảm áp (Decompression illness – DCI) xuất hiện sau khi lặn sâu khi khí, trước đây hoà tan trong huyết tương, thoát ra khỏi dung dịch và tắc nghẽn ở hạ lưu. Nó xảy ra ở thợ lặn, bão hòa với khí trơ, do lặn sâu lâu ngày. Nó cũng xảy ra ở những người thợ mỏ và công nhân xây dựng dưới nước. Có ba loại DCS type I (triệu chứng nhẹ hơn) và ba loại DCS type II (các triệu chứng nghiêm trọng có nguy cơ cao tử vong hoặc tàn tật). Tất cả các type DCS yêu cầu điều trị với O2 lưu lượng cao ngay lập tức, sau đó chuyển sang buồng oxy cao áp để điều trị phục hồi áp suất (Bảng 127.4 và 127.5).

BẢNG 127.4 HỘI CHỨNG GIẢM ÁP TYPE 1

BẢNG 127.5 HỘI CHỨNG GIẢM ÁP TYPE 2

ĐIỂM QUAN TRỌNG

• Đối với bất kỳ tai biến liên quan tới lặn nào có thể xảy ra, hãy gọi Diver’s Alert Network ngay lập tức (919-684-9111). Một chuyên gia y tế về lặn sẽ hướng dẫn bạn thực hiện tốt nhất.
• Luôn luôn xem xét DCI (DCS hoặc AGE) là nguyên nhân gây ra tổn thương xảy ra trong hoặc sau khi lặn. Có ngưỡng rất thấp trong việc xem xét các chẩn đoán này.
• Đau bụng có thể là một dấu hiệu sớm của DCS tuỷ sống.
• Kiểm tra thần kinh tỉ mỉ là điều quan trọng nhất, đặc biệt là chức năng tiểu não, cảm giác và nhận thức.