Tổn Thương Do Điện: Rất Tệ Hay Chỉ Biểu Hiện Tinh Tế?

TIM HORECZKO, MD, MSCR, FACEP, FAAP

Tổn thương do điện có hai dạng: (1) bất ổn định về tim mạch (hiếm khi) hoặc, thường gặp hơn, (2) biểu hiện tốt với các triệu chứng và dấu hiệu tinh tế. Ở bệnh nhân không ổn định, điều trị biểu hiện rối loạn nhịp (thường là rung thất hoặc vô tâm thu) và bảo vệ chống lại tình trạng thiếu oxy máu thử phát do rối loạn nhịp. Ở những bệnh nhân biểu hiện tốt, hãy cẩn thận những sai lầm có thể xảy ra – than phiền ban đầu có thể rất mơ hồ, bao gồm đau, lo lắng hoặc yếu không rõ ràng. Bên dưới là một số điểm chính cần xem xét để có thể giúp xác định các tổn thương tiềm ẩn.

LÀ HỘ GIA ĐÌNH HAY CÔNG NGHIỆP?

Điện gia dụng sử dụng dòng xoay chiều (AC), 100 đến 240 vôn (V), có thể gây ra loạn nhịp tim và bỏng. Điện công nghiệp (và sét) tác động dưới dạng dòng điện một chiều (DC). Tiếp xúc với điện áp cao (AC > 1.000 V; DC > 1.500 V) có thể hất văng nạn nhân và gây chấn thương sau đó, hoặc nó có thể khởi phát co giật, và kết quả là tiếp xúc lâu hơn với dòng điện cao thế. Bệnh nhân tổn thương do DC có thể có các tổn thương ban đầu không rõ ràng: các cấu trúc sâu hơn như xương, dây chằng và mỡ có khả năng đề kháng cao hơn so với da và niêm mạc. Tăng đề kháng với dòng điện sẽ làm nóng các mô sâu hơn, gây đông máu và hoại tử không dễ dàng nhìn thấy bên ngoài; do đó, đánh giá liên tục và theo dõi sát là cần thiết trong tổn thương do điện áp cao.

DÒNG ĐIỆN ĐI THEO ĐƯỜNG NÀO?

Dòng điện có đi qua ngực không? (Nghĩ về rối loạn nhịp). Qua đầu hoặc cổ? (Hãy nghĩ về ngưng thở trung ương, tổn thương dây thần kinh thính giác, hoặc đục thủy tinh thể). Dọc theo chiều dài chi? (Nghĩ đến hội chứng chèn ép khoang và tiêu cơ vân).

THỜI GIAN TIẾP XÚC LÀ BAO LÂU?

Điện tích chuyển thành năng lượng nhiệt và gây hoại tử mô với thời gian tiếp xúc đáng kể, thường được coi là bất kỳ khoảng thời gian nào dài hơn sự giải thoát tức thời. Thời gian tiếp xúc càng lâu, điện tích càng được chuyển sang năng lượng nhiệt và gây hoại tử mô đáng kể. Bệnh nhân có tiền sử co giật có nguy cơ cao nhất với tổn thương do nhiệt lan rộng, biểu hiện các triệu chứng muộn, có thể xuất hiện hàng giờ sau tổn thương.

CÓ TỔN THƯƠNG LIÊN QUAN KHÔNG?

Cơ thể của bệnh nhân có bị hất văng sau khi tiếp xúc (chấn thương liên quan) không? Anh ta có ngất (có thể có rối loạn nhịp) hay đau ngực (thiếu máu cục bộ do stress)? Bệnh nhân có thể có lú lẫn ban đầu hoặc không thể khu trú các triệu chứng do tổn thương thần kinh trung ương. Thu nhận thông tin, xem xét lại, và kiểm tra lại khi cần thiết.

Một Trường hợp Bẫy ở Người lớn

Một người đàn ông 42 tuổi vấp ngã trong khi lau chùi máng xối trên mái nhà đã nắm lấy một đoạn dây điện ngắn lộ ra ngoài trước khi rơi đập chân và mông lên mái nhà. Không có chấn thương sau đó, và ông đến ED không triệu chứng. Dấu hiệu sinh tồn và thăm khám hoàn toàn bình thường. ECG cho thấy chậm dẫn truyền thất phải nhẹ (không có ECG trước đó để so sánh), và ông đã được cho về nhà.

Vài giờ sau, ông quay trở lại với tình trạng chóng mặt, đau cánh tay và vai, ECG cho thấy nhịp nhanh xoang (sinus tachycardia) tiến triển nhịp nhanh thất không bền bỉ (nonsustained ventricular tachycardia), cùng với hội chứng chèn ép khoang cẳng tay, tiêu cơ vân, và tổn thương thận cấp.

Bài học

Mặc dù hầu hết các ổ cắm điện ở Hoa Kỳ sử dụng điện 110 V, đường dây điện đến nơi ở cung cấp 220 V cho các thiết bị lớn – người đàn ông này nhận được một điện áp cao hơn nhiều so với giả định. Bất thường ECG (block nhánh phải) phải được xem là một tổn thương do điện cho đến khi được chứng minh ngược lại. Và với một hệ thống cơ quan bị ảnh hưởng (tim mạch), các cơ quan khác nên được kiểm tra một cách cẩn thận.

Một ECG Được Khuyến cáo ở Tất cả Bệnh nhân

Xét nghiệm sàng lọc khác có thể bao gồm các xét nghiệm sinh hoá, creatine kinase và tổng phân tích nước tiểu, định hướng theo tiền sử và thăm khám lâm sàng. Lợi ích trong chẩn đoán hoặc tiên lượng của troponin đối với tổn thương do điện vẫn chưa được xác định rõ ràng.

Một Trường hợp Bẫy ở Trẻ em

Một bé trai 18 tháng tuổi có một vết bỏng ở khoé miệng sau khi nhai một sợi dây nối cũ. Bỏng độ hai đã cầm máu hiện diện ở khoé miệng bên phải. Trẻ có biểu hiện tốt, bù dịch đường uống thành công, và được cho về nhà.

 Một tuần sau, bệnh nhi nhập viện với tình trạng sốc giảm thể tích sau mất máu đáng kể do tổn thương động mạch môi. Trẻ được hồi sức, đặt nội khí quản và tiến hành phẫu thuật cấp cứu.

Bài học

Đứa trẻ mới biết đi này có nguy cơ xuất huyết muộn đáng kể. Bỏng do điện đốt cháy các mạch máu trên bề mặt, và hàng giờ sau, vết thương được bao phủ bởi một lớp fibrin màu trắng, bao quanh bởi hồng ban. Phù và huyết khối tiến triển, đến khoảng 24 giờ, thường có hoại tử mô đáng kể. Khi vảy mục tróc ra trong 1-2 tuần, động mạch môi được bộc lộ, dẫn đến khả năng chảy máu đe dọa tính mạng. Cha mẹ nên được cảnh báo về khả năng này và chuẩn bị để tiến hành sơ cứu ban đầu.

Cho các bậc cha mẹ biết cách dùng áp lực đè lên động mạch môi (trên hoặc dưới): “Nếu vết thương chảy máu, ép chặt mặt ngoài má và mặt trong miệng giữa ngón tay cái và các ngón tay của bạn. Giữ áp lực liên tục cho đến khi đến viện.”

 Đối với người lớn và trẻ em, cần thăm khám kỹ lưỡng về tim mạch, thần kinh, cơ xương và da. Mức độ tổn thương có thể lan rộng. Chẩn đoán hình ảnh có thể cần thiết.

ĐIỂM QUAN TRỌNG

• Tổn thương do bỏng điện có thể không dễ phát hiện. Hãy xem xét việc bệnh nhân có thể có nhiều thương tổn bị che lấp. Cần xem xét cẩn thận tiền sử và thăm khám.
• Lên kế hoạch đánh giá lại trong khoảng thời gian theo dõi tại ED hoặc là một phần của việc theo dõi sát bệnh nhân ngoại trú.
• Chỉ xuất viện nếu là tổn thương do điện áp thấp, không có triệu chứng, và ECG bình thường. Tư vấn đầy đủ và tiến hành theo dõi sát đối với bệnh nhân ngoại trú.
• Cho nhập viện đối với trường hợp bệnh nhân có tổn thương do điện áp cao và những người có tổn thương do điện áp thấp nhưng có dấu hiệu hoặc triệu chứng (mất ý thức, biến đổi ECG, bằng chứng tổn thương cơ quan đích trên xét nghiệm).
• Chuyển bệnh nhân tổn thương do điện áp cao và / hoặc bỏng đáng kể đến trung tâm bỏng / chấn thương địa phương.